Дзеці ночы - Анатоль Казлоў

— Не, усё хлусня і няпраўда,— выдыхнула Нінка.

— Што няпрауда, дзетачка? — здзіулена перапытала цётка Марына.

— Я не вам, Марына Сямёнаўна. Не вам кажу, а яму. снегіру за акном. У яго пачварная галава і зубы-клыкі ў дзюбе. Ён забраў майго Вілена і хоча Юрку зрабіць калекам.

— Перахрысціся, дзяучына, накладзі на грудзі крыж. Адгані ад сябе нячысціка. Госпадзі, абарані яе!

— Мне трэба бегчы, цётачка! Бегчы зараз жа на вакзал. Інакш будзе нядобрае з Юркам. Снягір не шуткуе.

Нінка ўсхапілася з табурэткі і кінулася да ўваходных дзвя­рэй. 3 парога ўжо прагаварыла паспешліва:

— Дзякуй вам за ўсё, Марына Сямёнаўна, прабачце...

— Не забывай. Прыходзь да мяне сюды ці на станцыю мет­ро. Я штодня гам. Беражы цябе Усявышні.

Дзверы зачыніліся, аўтаматычна шчоўкнуў замок.

Нінка подбегам шыбавала да тралейбуснага прыпынку. Яна ўвесь час змахвала снегіра, які ўсеўся ёй на плячо каля пад’езда дома цёткі Марыны. Прахожыя здзіўлена паглядалі на дзяўчыну, адварочваліся, хаваючы няёмкія ўсмешкі.

«Чаго бяжыш? Усё роўна не паспееш. Ты ж клялася. што больш не вернешся да Юркі?»

«Як да мужчыны я і не збіраюся вяртацца. Мне шкода яго па-чалавечы. Адчапіся, брыдоцце, не ўсё табе на сіле!»

«Паглядзім».

«Ты баішся мяне. Баііпся, пачвара!»

«Я?»

«Ты! Я мацнейшая за цябе. Я ўмею любіць. маё сэрца адорана каханнем. Каханнем без выгод. Простым і глыбокім каханнем без падачак. Гэта ты ведаеш і баішся. Яно непераможнае... Маё каханне да Вілена...»

«А да Юркі? Ха-ха».

«I да Юркі. Што? З’еў?»

Нінка ўскочыла адной з апошніх у дзверы тралейбуса, што ехаў на чыгуначны вакзал. Снягір застаўся знадворку. Ен трапятаў крыльцамі над галовамі гараджан на прыпын­ку. I кожную хвіліну Нінка добра бачыла, як нашыраліся і раслі яго крылы. Як магутным ценем ад пер'яў снегіра закрывалася сонца над людскімі галовамі. Калматыя і рэдкія воолакі на небе збіраліся ў чорную, каламутную завалоку. Надвор’е пагаршалася. Здавалася. што вось-вось пачнецца навальніца.

Нінку нехта шмаргануў за рукаў світэра. Яна не звярнула па гэта ўвагі. Ці мала хто мог у такой калатнечы зачаніць яе выпадкова. Але вось пальцы чыёйсьці рукі ўзялі яе запясце ў цёплую далонь. Дзяўчына азірнулася. На яе глядзеў вінаватымі вачыма Юрка. Ён быў цвярозы, а у позірку чытаўся клапатлівы неснакой і непрыхаваная радасць.

— Куды ты знікла? — спытаў на вуха.

— Каталася па горадзе,— таксама шапнула на вуха Юрку.

— Цалюткі дзень на тралейбусе?

— Не толькі. Яшчэ і ў метро была, і у госці патрапіла.

— Я рады, ш го з табою ўсё добра.

— А што магло здарыцца?

— Нядобрыя нрадчуванні даймалі мяне.

— Праўда?

— Ты як заўсёды не верыш.

— I чаго ты баяўся?

— Што больш ніколі не пабачу цябе.

— Цяпер супакоіўся?

— Так. Я знайшоў цябе.

— Не ты мяне, а я, Юрачка, вылічыла тралейбус, у якім ты будзеш.

Яны абодва ўсміхнуліся.

«Джульета і Рамэа»,— мільганулі ў галаве словы.

— Паехалі ў наша котлішча. Кірылаўна сёння адзначае свой дзень нараджэння. Трэба ўважыць старую. Я і падарунак ад нас ёй купіў, пару пляшак гарэлкі ўзяў, ну і на заедзь не паскупіўся.

— А дзе яно ўсё? Рукі ж у цябе пустыя.

— Пакінуў у камеры захоўвання.

— Малайчына, Юрка,— Нінка прытулілася галавою да шчакі хлопца.— Ты нават пагаліўся сёння.

— А чаму б і не? У Лёніка гарачай вады — заліся.

«Вось так.— зноўку голас у галаве.— Галубкамі будзьце, я адразу адстану. Мілуйцеся і жывіце на ўцеху адно аднаму». «А Вілен мой!» — з вясёлай гарэзлівасцю адказала Нінка. «Жаба раздушаная. Кошка драная з памыйніцы...» — панесліся брыдкія словы. Але Нінка цяпер не звяртапа на іх аніякай увагі. яны. здавалася, глыбока не краналі. а праскоквалі міма яе, як рэдкія дажджынкі за тралейбусам.

— Давай выйдзем на супынак раней.

— Чаму?

— Трэба купіць Кірылаўне хоць просценькі букецік кве­так. Ёй будзе прыемна. Не забывай, Юрка, што і яна жанчына, хоць і на сыходзе сваёй восені.

— Ого, як прыгожа кажаш.

— А ты думаў. Я усё ж некалі і ў студэнтках пабыла. Праўда, толькі ў першым калідоры.

— Далей не пусцілі? — падтруніў Юрка.

— He-а! Самой устыла і надакучыла. Збегла.

— Скрытная ты, Нінка.

— Няпраўда. У мяне душа нараспашку. Гэта ведаў нават Вілен... Ну-ну, не крывіся. Я сказала так, каб пазлаваць цябе.

Не даязджаючы да вакзала, яны выйшлі з тралейбуса. Ве­цер мацнеў, вырываў з рук прахожых парасоны. выкручвау іх, ламаў спіцы. Буйныя, як гарошыны, кроплі, бомкнуўшы, разбіваліся аб шэры і шурпаты асфальт, дзяўблі ў непрыкрытыя галовы і плечы.

— Кветкі маглі ўзяць і на вакзале. А гут змокнем, што мышы. Змые з нас фасончык.

— Не бурчы, Юрка! Тут купім танней.

— Ага, на запалках сэканомім і адбухаем палац з мансардамі.

— Бяры ружы ў кабеты пад накідкай. Шкода яе.

— Ты ўсіх шкадуеш, Нінуль. А хто цябе абагрэе?

— Мяне не трэба. Я сама дзяучына моцная.

— Сёння гуляем?

— Так, гуляем!

ІІІ

Бацька Максіма Гурона быў вядомым у Беларусі вѵчоным. Што ні кажыце, а фізік-лазершчык са светлай галавою і прагматычным розумам, ва ўсім — рэспектабельны мужчына — займаў пасаду загадчыка кафедры ў Акадэміі навук рэспублікі. У Інстытуце фізікі ён быў у перабудовачны час адным з прэтэндэнтаў і на пасаду віцэ-прэзідэнга Акадэміі на­вук. Жыццё, здавалася, лашчыла з усіх бакоў сям’ю Гуронаў. А як жа інакш? Бацька ж, Віктар Георгіевіч, лічыце, што ўхапіў. як гавораць. Бога за бараду. Чатырохпакаёвая кватэра ў цэнтры горада, побач са славутай плошчай Перамогі, службовая машына і асабістая іншамарка, хоць не частыя, але усё ж і не рэдкія паездкі за мяжу, трохпавярховая дача ў наўгадзіне язды ад Мінска, маладжавая хагняя работніца і выпешчаная жонка Валянціна Фёдараўна ды кемлівы сын. Што яшчэ натрэбна было савецкаму чалавеку? У хатнія гаспадыні Гуроны, праўда, узялі далёкую жончыну родзічку. Так настаяла Валянніна Фёдараўна, яна не хацела упускаць у сваё сямейнае гняздзечка жанчыну з вуліцы. Хто яго ведае, як там будзе з чужачкай? А раптам Георгіевіч захоча ласкі свежага цела, пяшчоты новых рук? «За мужчыну ва ўсім да канца не будзь унэуненай»,— так меркавала Валянціна Фёдараўна і дужа не аднускала з рук сямейныя лейцы кіравання. Падрос сынок Максімка, пайшоу у медыцынскі інсгытут, а Валянціна Фёдараўна без сунынку штудзіравала кнігі і манаграфіі па сусветным мастацтве і культуры, захапілася ўсходнімі рэлігіямі, збірала карціны і сама круцілася з мальбертам каля нацягнутых на падрамнік палотнаў. Віктар Георгіевіч аддана працаваў і кіраваў лабараторыяй, Максім вучыўся. Адным сло­вам. сям’я Гуронаў цвёрдымі нагамі стаяла на моцным і. здавалася, непарушным падмурку жыцця. Хапала прысмакаў для жывага і кідкай апраткі для цела. Чэргі існавалі не для сям’і Гуронаў. Жыві і радуйся. Але вось завіхурылі перамены, чорным, крылата-нястрыманым канём-стаеннікам загарцавала па Краіне Саветаў перабудова. Усіх захліснула, як скептычна гаварыла Валянціна Фёдараўна, «дзермакратыя». I парушылася размерана-ціхае жыццё сям'і Гуронаў.

— Уцякаць трэба, уцякаць адсюль, пакуль яшчэ жывыя! — даводзіла жонка Віктару Георгіевічу.— Не сёння. то заўтра застанемся жабракамі, выкінуць і цябе і нас з сынам у яму са смеццем. А ты ж вучоны, лічы, што з сусветным імсм!

— Так ужо і з сусветным,— спрабаваў нясмела адбрыквацца фізік-лазершчык.

— Няўжо не бачыш. ш го ўсё затоптана бруднымі абцасамі хамлоўшчыкаў? Трашчыць па швах гое, да чаго імкнѵліся, ува што верылі? 11е думаеш пра нас, паклапаціся хоць пра Максіма. Яму ж яшчэ жыць і жыць. Дай хлопцу магчымасць праявіцца, паказаць сябе.

— Яму гэта ніхто не забараняе.

— Д зе яму бліснуць? Цяпер, тут? Ты ашалеў! Разуй вочы і паглядзі вакол сябе, усё гарыць ясным агнём! — нераходзіла ўрэшце на крык выпешчаная Валянціна Фёдараўна. Яна пачынала нервова пакусвацъ доўгія, накрытыя лакам пазногці. Мышыныя зубкі лёгенька клацалі па дагледжаным манікюры.

— Сунакойся, кунічка мая,— заспакойваў жонку Віктар Георгіевіч.— Усё наладзіцца. а калі не...— паспешліва працягнуў ён,— ёсць у мяне на прыкмеце некалькі краін.

— I ты маўчаў? — скрушна вымавіла Валянціна Фёдараўна і наіграна бяссільна апусцілася ў скураное крэсла каля тарэра. Яе любімае месца, месца гаспадыні ў вялікай, па-царску абстаўленай зале.— Л куды, куды запрашаюць, Віценька? — нафарбаваныя вейкі аж задрыжэлі ад цікаўнасці над зеленаватымі вачыма, точаны і напудраны носік зморшчыўся між пакацістых нарумяненых шчочак.

— У Канаду звалі, ад фінаў ёсць прапановы, ну і італьянцы не раз клікалі да сябе. Так што, бачыш, выбраць можна.

— Геній ты мой! Вырагавальнік наш залаты.— Валянціна Фёдараўна ад радасці аж слязіну пусціла левым вокам.

— А як жа Манька? Яна ж хатняя работніца, твая родзічка. Куды яе?

— Адправім дамоў у вёску. Вось і ўвесь клопат.

— Варта пагаварыць з Максімам. Рантам ён не захоча нікуды ехаць. Што тады будзем рабіць?